Toen Lammert Kamphuis in zijn vriendenkring merkte dat de onverdraagzaamheid voor andersdenkenden toenam, besloot hij in actie te komen. Hij schreef een toegankelijk boek over ‘perspectivistische lenigheid’: het vermogen om door andere brillen naar een kwestie te kijken. En hij voegt er een mooie lijst ‘rekoefeningen’ aan toe.
Vriendschap is de enige menselijke aangelegenheid waarvan het nut nooit ter discussie staat. Wat is er immers aangenamer dan iemand te hebben met wie je over alles zo durft te praten als met jezelf? In Vriendschap nodigt Cicero uit tot een genuanceerde verkenning van dit universele concept, waarbij hij de essentie van menselijke relaties blootlegt.
Twee Leidse classici, de één Platokenner, de ander mythologie-expert, hebben hun krachten gebundeld en alle mythen die in de werken van Plato te vinden zijn in een nieuw boek bij elkaar gebracht. In hun inleiding van De mythen van Plato. Verhalen voor alle tijden gaan Bert van den Berg en Hugo Koning in op de fascinerende paradox dat Plato als filosoof heel sceptisch was over mythen en de dichters zelfs uit zijn ideale staat wilde verbannen, maar ondertussen zelf zijn werken lardeerde met een aantal prachtige verhalen die aan zijn eigen rijke fantasie ontsproten. Het boek is mede gebaseerd op hun eigen onderwijservaringen met deze mythen.
Drieënnegentig jaar is was hij toen ik mijn recensie schreef, Herman van Praag, nog volop actief. In december 2021 publiceerde hij nog een boek over de nalatenschap van Mozes en de mensenrechten. Nu is er een lijvige biografie over hem verschenen.
Bij uitgeverij Noordboek verscheen onlangs een bundeling van artikelen geschreven door twee VU-pedagogen.
Het spreekt nog altijd tot de verbeelding: een Russische tsaar - Peter de Grote - die naar Zaandam komt om zich in de scheepsbouw te scholen. Rob Hartmans dook in die geschiedenis en schreef er een zeer lezenswaardig boek over, De tsaar in Zaandam, waarin hij feit en fictie van elkaar scheidt.
Joop Berding houdt zich inmiddels al zo’n twintig jaar bezig met leven en werk van Hannah Arendt. Hij schreef al eerder over haar, maar heeft nu een enorme krachttoer verricht door haar hele werk te (her)lezen en daar een boeiend boek over te schrijven.
Bundelingen van interviews zijn populair, in Nederland bijvoorbeeld die van Fokke Obbema (De zin van het leven en Een zinvol leven) en Roek Lips (Wie kies je om te zijn). Bij onze zuiderburen treffen we de Pools-Belgische filosofe Alicja Gescinska, die in Denkers van vandaag voor de wereld van morgen mooie gesprekken voert. Nederland is een mooi boek rijker, Radicaal anders, waarin Robbert Bodegraven met twaalf visionaire denkers praat.
Antoni van Leeuwenhoek, aan wie Dirk van Delft een mooie biografie heeft gewijd, was een fascinerende persoonlijkheid.
Het werk van de onderwijspedagoog Gert Biesta begint ook in Nederland steeds meer aandacht te trekken.
Recent verschenen twee boeken over het gymnasium.
Vriendschap is een evergreen als filosofisch thema. Er zijn veel denkers die zich ermee beziggehouden hebben en er valt een mooi verhaal over te vertellen. Soms leidt dit tot een min of meer neutraal historisch overzicht, zoals bijvoorbeeld Catharina de Haas’ Doodgewone vrienden.
Waardegedreven leiderschap. Dansen met licht en duisternis.Al eerder schreven Johan Bouwmeester en Marianne Luyer een boek over waardegedreven leiderschap.In 2012 interviewden zij acht leiders onder wie Hugo de Jonge en Erik Gerritsen, over hoe je vaart op je morele kompas.Nu is dat varen dansen geworden, met licht en duisternis.
In Radicaal anders zijn twaalf vrouwen aan het woord over klimaat en rechtvaardigheid.
Kenmerkend voor ons tijdperk is 'het kwaad van de banaliteit'.
De filosofe (of politiek denker) Hannah Arendt is populair. Reden om ook eens te kijken of haar gedachtegoed zich laat vertalen naar de wereld van onderwijs, zorg en sociaal werk. Dat blijkt een vruchtbare verbinding op te leveren. En ambachtelijk zingeven sluit daar prachtig bij aan.
[Recensie] ‘Onderwijsfilosoof’ Gert Biesta heeft weer een nieuw boek gepubliceerd, het vierde deel van wat ooit begon als een trilogie (en wellicht komen er in de toekomst nog meer delen bij). Dit keer gaat het over lesgeven en leraren. Het boek stelt – net als Biesta’s vorige studies – beslist hoge eisen aan de lezer, maar het geeft veel te denken en resoneert lang na.
Onlangs is door Manon Ruijters, hoogleraar Leren, ontwikkelen en gedragsveran-dering aan de VU, een pittig boek gepubliceerd onder de intrigerende titel Queeste naar goed werk. Voor ISVW heb ik in 2018 dit boek gerecenseerd.
In nood leert men zijn vrienden kennen, luidt het spreekwoord. Marcus Tullius Cicero kon daarover meepraten: in de nadagen van de Romeinse republiek in de eerste eeuw voor Christus raakte hij in de problemen doordat hij met zowel Caesar als Pompeius bevriend was.
Luisteren is hip, constateert filosofe Miriam Rasch in ‘Luisteroefeningen’. Maar wat vraagt het eigenlijk van je? Haar specifieke invalshoek: de ethiek van het luisteren, maakt nieuwsgierig. En we worden niet teleurgesteld, al vraagt dit boek wel een stevige inspanning. Luisteren vergt oefening, en daarom gaan we - met Rasch - luisteroefeningen doen.
‘Luisterboek’ van Froukje Weidema belooft om je luistervermogen te disciplineren, zij het met de toevoeging: op een wat terloopse manier. Want de auteur hoedt zich er bewust voor om je dingen te verbieden (sterker nog: soms mag je ook gewoon lekker slordig luisteren), maar ze heeft ons wel het een en ander mee te geven dat qua teneur niet binnen de gangbare lijntjes kleurt.
De aandacht gaat vaak vooral naar wie het hardste roept. Leiders zorgen er vaak zelf wel voor dat ze aandacht krijgen. Maar bij de gedachteloze koppeling tussen extravert en leiderschap kunnen vraagtekens gezet worden. Kunnen introverte mensen niet evengoed leiders zijn?